Allahverdiyeva H.Ə., Murtuzayeva A.O.

Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi Geologiya və Geofizika İnstitutu, Azərbaycan AZ1073, Bakı, H.Cavid pr., 119: hallahverdiyeva63@gmail.com, arina.oktayevna@mail.ru

DOI: 10.35714/ggistrat20250200016

Xülasə. Məqalə Cənubi-Şərqi  Qobustaının Paleogen şöküntülərinin biostratiqrafik bölgüsünə həsr edilmişdir. Bölgü Xilmilli kəsilişindən götürülmüş materiallar əsasında aparılmışdır. Kəsilişdən götürülmüş nümunələrin əsasında foraminiferlərin tədqiqatı aparılmışdır. Tədqiq olunan ərazidə Paleogen çöküntülərinin stratiqrafik bolgüsü ftoramini­ferlərə görə ətraflı əsaslandırılmış və Xilmilli kəsilişində izlənilmişdir. Kəsilişdə Paleogen çöküntülərinin zəngin foraminifer assosiasiyası əsasında mərtəbə və zonal bölgüsü verilmişdir. Paleogen çöküntüləri mikrofauna vasitəsilə Paleosen, Eosen və Oliqosen şöbələrinə və mərtəbələrə bölünür. Müəyyən edilmişdir ki, Xilmilli kəsilişində Danimarka, Tanet, (Paleosen) İpr, Lütet, Barton, Priabon (Eosen), Rupel (Oliqosen) mərtəbələrinin süxurları iştirak edir. Kəsiliş üzrə mikrofaunanı izləməklə zonaların kompleks tərkibi və onlardakı dəyişikliklər dəqiq şərh edilmişdir. Foramini­ferlərin zonalar üzrə paylanması izlənmiş və onların mərtəbələr üzrə inkişafı təsvir edilmişdir. Eyni zamanda kəsilişdə Zeland mərtəbəsinin çöküntüləri aşkar edilməmişdir. Hovzənin bionomiyası haqqında da əsaslı məlumat verilmişdir.

Açar sözlər: Foraminiferlər, fauna, Paleosen, Eosen, Oliqosen, plankton, hovzə, Paleogen, mikrofauna

ƏDABİYYƏT

Ализаде А.А., Алиюлла Х., Бабаев Ш.А., Мамедова Л.Д., Мамедов Н.А., Шыхлинский С.А., Гасанов Т.Аб. Региональная стратиграфическая схема палеогена Азербайджана. Элм, Баку, 1989, с. 312.

Ахмедов Г.А. Геология и нефтеносность Кобыстана. Аз.Гос. Изд. Нефтяной и научно-технической литературы, Баку, 1957, 297 с.

Вебер В.В. Годовой отчет за 1929 г. о работах в северо-западной и юго-западной части одноверстного планшета II-3 Кабристана. НХ, № 3, 1930.

Ворошилова А.Г. К стратиграфии палеогеновых отложений Гобустана. Вопросы стратиграфии и фауны мезозойско-кайнозойских отложений Азербайджана. Недра, Ленинград, 1967.

Вялов О.С. Единая схема стратиграфии палеогена Кавказа. Бюллетень МОИП, отд. геологический, т. ХIХ, 1941.

Герасимов И.П., Мещеряков Ю.А. Геоморфологический этап развития Земли. Известия АН СССР, Серия географическая, № 6, 1964, с. 3-12.

Халилов Д.М. Зональное расчленение палеогеновых отложений Азербайджана по фауне планктонных фораминифер. АН Азерб. ССР, Баку, 1970, с.121-124.

Халилов Д.М. Микрофауна и стратиграфия палеогеновых отложений Азербайджана. Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, Баку, Т. I, 1962. 322 с.

Халилов Д.М., Мамедова Л.Д. Зональное подразделение палеогеновых отложений Азербайджана. Элм, Баку,1984, 232 с.

Allahverdiyeva H.Ə. Qobustan-Qərbi Abşeron paleogen çöküntülərinin zonal bolgüsü üzrə Azərbaycanın və qonşu regionların paleogen çöküntülərinin korrelyasi­yası. BDU-nin xəbərləri, № 2, 2012, s. 180-190.

Allahverdiyeva H.Ə. Qobustan-Qərbi Abşeron çökün­tülərinin foraminiferləri və zonal stratiqrafiyası. Bakı, 2014, 136 s.

Bağmanov M.A. Cənubi-şərqi Qafqazın Sumqayıt və Koun lay dəstələrinin mərtəbə bölgüsü. AMEA, Xəbərlər, Yer elmləri, № 3, 2005, s. 21-23.

Babayev Ş.Ə., Bağmanov M.A., Kəngərli T.N. və b. Azərbaycanın geologiyası. Elm nəşriyyatı, Bakı, I cild, 2015, 532 s.

Aghayeva V., Sachsenhofer R.F., van Baak C.G.C., Bayramova Sh., Ćorić S., Frühwirth M.J., Rzayeva E., Vincent S.J. Stratigraphy of the Cenozoic succession in eastern Azerbaijan: Implications for petroleum systems and paleogeography in the Caspian basin. Marine and Petroleum Geology, Vol. 150, Article 106148, 2023, https://doi.org/10.1016/j.marpetgeo.2023.106148.